7.4. SÜNEKLİK DÜZEYİ YÜKSEK KİRİŞLER

7.4.1. Enkesit Koşulları

7.4.1.1 - Kolonlarla birlikte çerçeve oluşturan veya perdelere kendi düzlemleri içinde bağlanan kirişlerin enkesit boyutlarına ilişkin koşullar aşağıda verilmiţtir:

(a) Kiriş gövde genişliği en az 250 mm olacaktır. Gövde genişliği, kiriş yüksekliği ile kirişin birleştiği kolonun kirişe dik genişliğinin toplamını geçmeyecektir.

(b) Kiriş yüksekliği, döşeme kalınlığının 3 katından ve 300 mm’den daha az , kiriş gövde genişliğinin 3,5 katından daha fazla olmayacaktır.

(c) Kiriş yüksekliği, serbest açıklığın daha fazla olmamalıdır.Aksi durumda 7.4.2.5 maddeleri uygulanacaktır.

(d) Kiriş genişliği ve yüksekliği ile ilgili olarak yukarıda belirtilen sınırlamalar, kolonlara mafsallı olarak bağlanan betonarme ya da öngerilmeli prefabrike kirişler, bağ kirişli (boşluklu) perdelerin bağ kirişleri ve çerçeve kirişlerine kolon-kiriş düğüm noktaları dışında saplanan ikincil kirişler için geçerli değildir.

7.4.1.2 - Kiriş olarak boyutlandırılıp donatılacak taşıyıcı sistem elemanlarında, tasarım eksenel basınç kuvvetinin Nd £ 0.1 Ac fck koşulunu sağlaması zorunludur. Aksi durumda, bu elemanlar 7.3’e göre kolon olarak boyutlandırılıp donatılacaktır.

7.4.2. Boyuna Donatı Koşulları

7.4.2.1 - Kiriţ mesnetlerinde üstteki çekme donatısının minimum oranı için Denk.(7.8) ile verilen koşula uyulacaktır.

r ü ³ fctd / fyd (7.8)

7.4.2.2 - Boyuna donatıların çapı 12 mm’den az olmayacaktır. Kirişin alt ve üstünde en az iki donatı çubuğu, kiriş açıklığı boyunca sürekli olarak bulunacaktır.

7.4.2.3 - Birinci ve ikinci derece deprem bölgelerindeki taşıyıcı sistemlerde, kiriş mesnedindeki alt donatı, aynı mesnetteki üst donatının %50’sinden daha az olamaz. Ancak, üçüncü ve dördüncü derece deprem bölgelerinde bu oran %30’a indirilebilir.

7.4.2.4 - Açıklık ve mesnetlerdeki çekme donatısı oranı TS-500’de verilen maksimum değerden ve %2’den fazla olmayacaktır.

7.4.2.5 - Yukarıda 7.4.1.1'in (c) paragrafında tanımlanan koşulun sağlanamadığı özel durumlarda kiriş gövdesinin her iki yüzüne , kiriş yüksekliği boyunca gövde donatısı konulacaktır.Toplam gövde alanı , sağ veya sol mesnet kesitlerinde üst ve alt boyuna donatı alanlarının toplamının en büyüğünün % 30'dan daha az olmayacaktır.Gövde donatısı çapı 12 mm'den az , aralığı ise 300 mm'den fazla olmayacaktır.Boyuna donatıların kenetlenmesine benzer biçimde , gövde donatılarının kenetlenmesi içinde 7.4.3.1'in (b) , (c) ve (d) paragrafları uygulanacaktır.

7.4.3. Boyuna Donatının Düzenlenmesi

7.4.3.1 - Boyuna donatıların yerleştirilmesi ve kenetlenmesine ilişkin koşullar aşağıda verilmiştir (Sekil 7.7):

(a) Kiriţin iki ucundaki mesnet üst donatýlarının büyük olanının en az 1/4’ü tüm kiriş boyunca sürekli olarak devam ettirilecektir. Mesnet üst donatısının geri kalan kısmı, TS-500’e göre düzenlenecektir.

(b) Kolona birleţen kiriţlerin kolonun öbür yüzünde devam etmediđi durumlarda kiriţlerdeki alt ve üst donatý, kolonun etriyelerle sarılmış çekirdeğinin karşı taraftaki yüzeyine kadar uzatılıp etriyelerin iç tarafından 90 derece bükülecektir. Bu durumda boyuna donatının kolon içinde kalan yatay kısmı ile 90 derece kıvrılan düşey kısmının toplam uzunluğu, TS-500’de öngörülen düz kenetlenme boyu l b’den az olmayacaktır. 90 derecelik kancanın yatay kısmı 0.4l b’den, düşey kısmı ise 12Æ ’den az olmayacaktır.

(c) Her iki taraftan kiriţlerin kolonlara birleţmesi durumunda kiriţ alt donatýları, kolon yüzünden itibaren komşu açıklığa en az TS-500'de verilen kenetlenme boyu l b kadar uzatılacaktır. Kirişlerdeki derinlik farkı gibi nedenlerle bu olanağın bulunmadığı durumlarda kenetlenme, yukarıdaki (b) paragrafına göre kirişin kolonun öbür yüzünde devam etmediği durumlar için tanımlanan biçimde yapılacaktır.

(d) Perdelere kendi düzlemleri içinde bağlanan kirişlerde boyuna donatıların kenetlenmesi, kanca yapılmaksızın düz olarak sağlanabilir. Bu durumda donatının perde içindeki kenetlenme boyu l b’den ve 50Æ ’den az olmayacaktır.

7.4.3.2 - Boyuna donatıların eklenmesine ilişkin koşullar aşağıda verilmiţtir:

(a) Aşağıda 7.4.5.2’de tanımlanan kiriş sarılma bölgeleri, kolon-kiriş birleşim bölgeleri ve açıklık ortasında alt donatı bölgeleri gibi, donatının akma durumuna ulaşma olasılığı bulunan kritik bölgelerde bindirmeli ek yapılmayacaktır. Bu bölgeler dışında bindirmeli eklerin yapılabileceği yerlerde, ek boyunca 7.2.8’de tanımlanan özel deprem etriyeleri kullanılacaktır. Bu etriyelerin aralıkları kiriş derinliğinin 1/4’ünü ve 100 mm’yi aşmayacaktır.

(b) Manţonlu ekler veya bindirmeli kaynak ekleri, bir kesitte ancak birer donatı atlayarak uygulanacak ve birbirine komşu iki ekin merkezleri arasındaki boyuna uzaklık 600 mm’den daha az olmayacaktır.

7.4.4. Enine Donatı Koşulları

Kiriţ mesnetlerinde kolon yüzünden itibaren kiriţ derinliđinin iki katý kadar uzunluktaki bölge, Sarılma Bölgesi olarak tanımlanacak ve bu bölge boyunca 7.2.8’de tanımlanan özel deprem etriyeleri kullanılacaktır. Sarılma bölgesinde, ilk etriyenin kolon yüzüne uzaklığı en çok 50 mm olacaktır. 7.4.5.3’e göre daha elveriţsiz bir deđer elde edilmedikçe, etriye aralıkları kiriş yüksekliğinin 1/4’ünü, en küçük boyuna donatı çapının 8 katını ve 150 mm’yi aşmayacaktır (Sekil 7.8). Sarılma bölgesi dışında, TS-500’de verilen minimum enine donatı koşullarına uyulacaktır.

7.4.5. Kirişlerin Kesme Güvenliği

7.4.5.1 - Kirişlerde enine donatı hesabına esas alınacak kesme kuvveti, Ve , depremin soldan sağa veya sağdan sola etkimesi durumları için ayrı ayrı ve elverişsiz sonuç verecek ţekilde, Denk.(7.9) ile bulunacaktır (Sekil 7.9).

Ve = Vdy ± (Mpi + Mpj) / l n (7.9)

Kiriş uçlarındaki pekleşmeli taşıma gücü momentleri, daha kesin hesap yapılmadığı durumlarda, Mpi @ 1.4 Mri ve Mpj @ 1.4 Mrj olarak alınabilir.

7.4.5.2 - Denk.(7.9) ile hesaplanan kesme kuvveti, Ve, aşağıda Denk.(7.10) ile verilen koşulları sağlayacaktır. Denk.(7.10b)’deki koşulun sağlanamaması durumunda, kesit boyutları gereği kadar büyültülerek deprem hesabı tekrarlanacaktır.

Ve £ Vr (7.10a)

Ve £ 0.22 bw d fcd (7.10b)

7.4.5.3 - Kiriş enine donatısının Ve kesme kuvvetine göre hesabında, betonun kesme dayanımına katkısı, Vc, TS-500’e göre belirlenecektir. Ancak, 7.4.4’te tanımlanan kiriş sarılma bölgelerindeki enine donatının hesabında Ve- Vdy ³ 0.5 Vd olması durumunda, betonun kesme dayanımına katkısı Vc = 0 alınacaktır. Hiçbir durumda pliyelerin kesme dayanımına katkıları gözönüne alınmayacaktır.

 

BÖLÜMLER - BÖLÜM 7