Havuzları alışagelmiş inşaat yöntemlerine göre iki ana grupta toplamak mümkündür.

A GRUBU:
Yerinde imalat tekniği ile inşaatı yapılan havuzlar.

B GRUBU:
Önceden bir kısmı veya tamamı imal edilmiş malzemeler ile inşaatı yapılan havuzlar. (hazır havuzlar)
A GRUBU yerinde imal tekniği ile inşaatı yapılan havuzlar: Bu gruba giren havuzlarda imalatı tamamı havuz mahallinde gerçekleşir. Taşıyıcı sistemlerine göre uygulamada genel olarak ikiye ayrılır.
1- Betonarme karkas havuzlar
1.a- Kalıp tekniği ile imal edilen betonarme havuzlar.
1.b- Kalıpsız inşat tekniği ile imal edilen betonarme havuzlar.
2- Çelik karkas havuzlar.


1- BETONARME KARKAS HAVUZLAR:

Çok bilinen ve yaygın bir sistemdir. İmalat esnasında kullanılan kalıp ve beton dökme tekniklerine göre ikiye ayrılır.
1.a- Kalıp ile inşaat tekniği ile imal edilen betonarme havuzlar. Havuz, ahşap, saç, polyester vb. malzemeler ile kaplanarak şekillendirilir ve beton bu kalıplar içerisine dökülür.

1.b- Kalıpsız inşat tekniği ile imal edilen betonarme havuzlar. Bu tür havuzlarda havuz çukuru istenilen şekilde itinalı olarak açılır, ve hafriyat yüzeyine püskürtme tekniği (gunite) ile beton dökülür. Özel zemin yapısı, beton malzemesi ve makine teçhizat gerektirmesi nedeni ile az kullanılan bir tekniktir. Ancak kısa sürede inşaat ve havuz çanağında kesintisiz homojen beton elde etme avantajı vardır.

2- ÇELİK KARKAS HAVUZLAR:

Çelik levha ve putrellerle taşıyıcı sitem oluşturulur. Çelik malzeme gerek dış etkenlere gerek havuz suyunun tesirlerine karşı korozyona karşı çok iyi korunmalıdır. Oldukça maliyetli bir inşaat sistemidir. O nedenle özel neden gerekmedikçe kullanımı tercih edilmez.

B GRUBU Önceden bir kısmı veya tamamı imal edilmiş malzemeler ile inşaatı yapılan havuzlar. (hazır havuzlar): işçilik maliyetlerine ve inşaat süresine önemli derecede azaltması bu grup havuzların süratle yaygınlaştırılmasına ve çok sayıda tekniğin gelişmesine neden olmuştur. Bu tür havuzların uygulamadaki sıklık ve öncelik tercihlerine göre üç ana başlık altında tanımlayabiliriz.
1- Panel havuzlar
2- Monoblok Fiber havuzlar
3- Diğer hazır havuz sistemleri
PANEL HAVUZLAR:
Önceden imal edilmiş paneller ile havuz, mahallinde şekillendirilir, paneller su ve toprak basıncına karşı imalatçı firmanın geliştirdiği tekniğe göre yerinde desteklenir. İnşaat sistemi son derece süratli ve basit teknik gerektirir. Paneller çelik, alüminyum, polyester vb. malzemeler ile imal edilmiş levhalardan oluşur. Bu sistem ile inşaa edilecek havuzlarda zemin koşuları iyi etüt edilmeli, havuz temeli için gerekli koşullar sağlandığı takdirde inşaatına karar verilmelidir.


MONOBLOK FİBER HAVUZLAR :

Bu tür havuzlar önceden imalatı tamamlanmış olarak bir bütün veya birkaç modül halinde inşaat mahalline getirilir. Mahallinde yapılan işlem havuzun temel ve duvarlarının desteklenmesinden ibarettir. En hızlı inşaat tekniğidir. Ancak sınırlı şekil ve ebatta imal edilmeleri, inşaat mahalline sevkinin ve yerine montajının özel araç, teçhizat, vb. gerektirmesi kullanım alanını sınırlamaktadır.

DİĞER HAZIR HAVUZ SİSTEMLERİ :

Prefabrik beton elemanlarının bir araya getirilmesi ile inşaa edilen havuzlar, yanal basınçlara mukavim özel dokuma kumaştan mamul hava ile şişirilmiş havuzlar, diğer havuzlar. Uygulamada az sayıda da olsa görülen inşaat yöntemlerinden bazılarıdır.

HAVUZ İNŞAAT YÖNTEMİNİN SEÇİMİ

İnşattı gerçekleştirilecek yüzme havuzunda yöntem seçimi, aşağıda açıklanan etkenler göz önünde tutularak yapılmalıdır.
1- Tasarlanan proje ile uygulanabilirlik.
2- Zemin koşulları
3- Süre
4- Maliyet
5- Taşıyıcı sistemde kullanılan inşaat malzemelerinin temini ve iş mahalline nakliyesi
6- Seçilen mekanik sistem ile uygulanabilirlik
Yukarıda belirtilen etkenlerin her biri ayrıntılı olarak incelenmeli, sonucu olumlu veya olumsuz olarak değerlendirildikten sonra yöntem seçimi olumlu etkenlerin çoğunluğuna göre belirlenmelidir. Sonucunda seçilen yöntemi olumsuz kılan etkenler tekrar gözden geçirilmeli ve bu etkenlerin seçilen sistem ile uygunluğu için yapılabilecekler yeniden değerlendirilmelidir.

HAVUZ TEMELİNDE ZEMİN VE ÖZELLİKLER:

Havuz temelinde zemin uygulamada iki yönlü işlev üstlenir. Bu nedenle özellikleri uygulamada üstlendiği işleve göre farklılık gösterir. Bu yönü ile zemin incelenecek olursa, aranan özellikleri iki grupta toplayabiliriz.
1- Zeminin doğrudan havuz temeli olarak kabul edilmesi halinde zeminde aranan özellikler: (B GRUBU havuzlarda sıkça uygulanan bir yöntemdir.)
a) Zemin taşıma yönünde gerekli emniyet değerinin üstünde olmalıdır.
b) Yer altı su seviyesi kotu temel kotundan aşağıda olmalıdır.
c) Zemin farklı oturmalara müsaade etmeyecek şekilde homojen bir yapıya sahip olmalıdır.
2- Havuz temeli altındaki zeminde aranan özellikler:
a) Zemin özellikleri havuz temelinin yapısını etkileyeceğinden genelde zeminin 1. kısmında belirtilen özelliklere sahip olması inşaatın ekonomi göz önünde tutularak öncellikle tercih edilmelidir. Aksi halde zemin koşullarına göre temel ayrıntılı olarak hesaplanarak yapılandırılabilir.
b) Aşağıda belirtilen hususlara sahip zeminlerde zemin iyileştirme çalışmaları yapılmadan havuz temeli inşaa etmek son derece sakıncalıdır.
b.1- Heyelan bölgelerindeki zeminler,
b.2- Yeni dolgu zeminler,
b.3- Organik, turba ve diğer zeminler diğer bir tanımla zemin emniyetti 1-0 kg./cm² arasında olan zeminler.

HAVUZLARDA TAŞIYICI SİSTEM VE SİSTEM ELEMANLARINDA KULLANILAN MALZEME ÖZELLİKLERİ :

Havuzlarda taşıyıcı sistemi kısaca tanımlayacak olursak, yatay ve düşey yükleri emniyetle zemine intikal ettiren sistem elemanlarının bir araya gelerek meydana getirdiği bütüne taşıyıcı sistem demek doğru olur. Taşıyıcı sistem statik ve dinamik yüklere göre yapılan hesaplar sonucunda şekillenir. Hesaplarda en gayrimüsait yükleme durumları göz önünde tutulmalıdır. Statik çözümde özel haller dışında izlenecek en pratik ve doğru yol havuz perdelerini ve havuz temelini ayrı ayrı iki bölümde incelemektir. Bu durumda havuz perdesi temel düzleminde çatlamış istinat perdesi olarak, havuz temeli ise düşey yükler altında zemine serbest oturan plak olarak kabul edilir.

TAŞIYICI SİSTEM VE ELEMANLARI AŞAĞIDA BELİRTİLEN MALZEMELERDEN YAPILANIR.

a) Beton
b) Çelik
c) Alüminyum
d) Takviyeli polyester esaslı malzemeler.
Uygulamada bu malzemelerden biri bazen de bir kaçı bir arada kullanılarak sistemin tümünü oluşturur.
Kullanılan malzemelerde bulunması gereken özellikler :
a) BETON:
1- Basınca dayanıklı beton: (Genelde hazır havuzlarda yan duvar ve temellerde basınç mukavemetine karşı destek amacı ile uygulanır.) betonda aranan temel niteliklere sahip olması yeterlidir. Genellikle donatı geçirmez ve su tutucu özellikler bu betonda aranmaz, o nedenle kuralına uygun hazırlanmış her sınıf beton da geçerli asgari özellikler bu beton türü için yeterlidir.
2- Yatay ve düşey yüklere maruz basınç ve çekmeye dayanımlı beton : genellikle taşıyıcı sistemin tamamı beton elemanlardan oluşan sistemler ile donatı takviyesi gerektiren havuz temellerinde kullanılan beton cinsidir. Betonun en az BS 20 sınıfında bulunan temel niteliklere sahip olması gerekir. Betonun su geçirimsiz olması, donatı korozyonunu önlemesi ve beton mukavemetini temin açısında şarttır. Betonun hazırlanması ve yerine yerleştirilmesine azami özen gösterilmelidir.

Hazırlanmada aranan özellikler :

Günümüzde yaygın olarak hazır beton kullanılmaktadır. O nedenle burada betonun yapısal özelliklerine ayrıntılı olarak deyinilmeyecektir.

Yerine yerleştirmede dikkat edilmesi gereken hususlar:
a) Donatı pas payları temellerde 5cm, perde duvarlarında 2,5cm’den az olmamalıdır.
b) Beton dökülürken yerine vibrasyon suretti ile sıkıştırılarak yerleştirilir.
c) Soğuk derzlerde mutlak şekilde su tutucu bantlar kullanılmalıdır.(süreksiz döküm hali)
d) Mukavemet yönünden gerekmese bile genleşme ve büzülmeye karşı kullanılması gereken min donatı oranlarına dikkat edilmelidir.
e) Genleşme ve hareket derzlerine gerektiği şekilde yer verilmeli ve bu derzler kaplama yüzeyine kadar devam ettirmelidir.
f) Kalıp deformasyonunu önlemek amacı ile kullanılan gerdirme aparatlarında sızdırmazlık temin edici önlemler alınmalıdır.
g) Mekanik sistem parçalarının,beton içine yerleştirilmesine sızdırmazlık temin edici tedbirlerin alınmış olmasına dikkat edilmelidir.
h) Hareket derzlerinin bulunduğu bölgede mekanik sisteme ait elemanlar yer alıyorsa bu bölgede elemanların fleksible özellikte olması edilmelidir.
i) Yerine yerleştirilen betonun istenen vasıflara ulaşabilmesi için gereken priz süresi boyunca bakım kürüne tabii tutulması şarttır.(aşırı ısıya ve soğuğa karşı koruma ve priz müddetince sulama vb.)

b)ÇELİK:

Havuzlarda çelik,
1- Betonda donatı olarak
2- Havuz duvarlarında panel,levha olarak,
3- Destek ve bağlantı elemanları olarak kullanılmak üzere karşımıza çıkar hepsinde aranan ortak özellik suyla temas eden ve toprak altı olarak kullanılan bu elemanlarda dış etkenlere karşı antikorozif nitelik taşımalarıdır.beton dışında kullanılan çelik elemanlarda bu özellikler imalat aşamasında malzemeye kazandırılmış şekilde havuz mahalline gelir.kullanımda dikkat edilmesi gereken husus bu önceden kazandırılmış özelliklere zarar vermeden inşaatı tamamlayabilmekte gösterilecek itinadır.

c)ALİMİNYUM:

b şıkkında beton hariç diğer bahis konusu edilen şekillerde kullanılmak üzere karşımıza çıkar.dolayısıyla çelik bölümünde anlatılanlar burada aynen geçerlidir.

d)TAKVİYELİ POLYESTER ESASLI MALZEMELER:

b şıkkındaki beton hariç diğer bahis konusu edilen şekillerde kullanılmak üzere karşımıza çıkar.dolayısıyla çelik çelik bölümünde anlatılanlar burada aynen geçerlidir.

HAVUZLARDA İZOLASYON VE İZOLASYON MALZEMELERİNDE BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER :

Havuzlarda izolasyon denince yerinde imal edilen havuzlar yani A GRUBU havuzlar için izolasyon özellikleri imalat aşamasında kazandırılmaktadır. Taşıyıcı sistem inşaatında alınan tedbirler havuzun suya karşı izolasyonunda tek başına yeterli olmamaktadır. Burada birinci neden olası imalat hataları,ikinci neden ise sonradan meydana gelebilecek deplasmandır. İşte bu nedenlerden dolayı havuzların suya karşı izolasyonu son derece önemlidir. Havuzlarda izolasyon iki yönlü ele alınmalıdır. Birinci yönü havuz suyunun sızdırmazlığının teminidir. Bu amaçla yapılan izolasyon yöntemine pozitif yöne su izolasyon uygulaması diyebiliriz. İkinci yönü ise havuz çanağının dış etkenlere karşı korunmasıdır ki bu izolasyon yöntemine negatif yönde su izolasyon uygulaması diyebiliriz. Her iki amaca yönelik izolasyonda da kullanılacak malzeme ve uygulanacak yöntem son derece zengin çeşitlilik arz eder. Bu nedenle bu kısımda yönlendirici olmak yerine malzemenin seçim ve uygulama yöntemlerine dikkat edilmesi gereken hususlara yer verilmiştir.

Malzeme seçiminde dikkat edilmesi gereken hususlar:

1- Malzemenin kalitesi belgelenmiş,ve denenmiş olması tercih nedeni olmalıdır.
2- Seçilen malzeme suyla birlikte içinde ihtiva ettiği kimyasal muhtevuyata karşı dayanıklı olmalıdır.
3- Kolay uygulanabilir olmalıdır.
4- Uygulandığı yüzeyde film oluşturan malzemeler elastikiyet özelliğine haiz olmalı ve uygulandığı yüzeyde iyi aderans kabiliyetine sahip olmalıdır.
5- Film teşkil etmeyen pozitif boşluklara müfuz kabiliyeti yüksek malzemeler ile yapılan izolasyonda uygulanan malzeme antikorozif ve yüksek aderans gücüne sahip olmalıdır.
6- Havuzlarda inşaa süresi kısa olduğundan izolasyon uygulanacak yüzeylerin ıslak olduğu öngörülmeli ve malzeme seçiminde bu hususa dikkat edilmelidir.

Uygulama süresince dikkat edilmesi gereken hususlar:
1- Seçilen malzemenin uygulama talimatlarına özenle riayet edilmelidir.
2- Uygulama sonrası izolasyonu koruyucu tedbirlere azami özen gösterilmelidir.

HAVUZLARDA KAPLAMALAR VE KAPLAM MALZEMELERİNDE BULUNMASI GERKEN ÖZELLİKLER

Havuz kaplamalarında iki ana başlık altında tanımlanabilir.
1- Havuz iç yüzey kaplamaları
2- Havuz kenarı kaplamaları

1- HAVUZ İÇ YÜZEY KAPLAMALARI:
Yapısal tanımları açısından sınıflandırılacak olursak
a) Yüksek mukavemet ve aderans kabiliyeti olan çimento bağlayıcı malzemeler ile yapılan sınırlı bir elastikiyet özelliği olan sıvılar.
b) Kauçuk esaslı boyalar.(belirli bir elastikiyet özelliği vardır)
c) Cam takviyeli polyester levhalar ile yapılan kaplamalar
d) PVC esaslı malzemeler ile imal edilmiş membranlar (liner).(belirli bir elastikiyet özelliği vardır)
e) Cam esaslı mozaikler
f) Seramikler
Olmak üzere 6 ana başlık altında havuz içi yüzey kaplamalarını tanımlamış oluruz.
Kaplama malzemelerinde aranan ortak özellikler ise şu şekilde sıralanabilir.
a) Homojen bir yapıya sahip olmalı,prozitesi sınırlandırılmış olmalıdır.
b) Düzgün yüzeyli ve pürüzsüz olmalı
c) Havuzda kullanılan kimyasallar ve bunların doğuracağı reaksiyonlardan etkilenmemelidir.
d) UV’ye karşı uzun süre dayanım gücüne sahip olmalı
e) Su içinde kaymazlık değeri
f) Su emme muhteviyatı müsaade edilen sınırlar içinde kalmalı.
g) Yüzeyinde askıda organizmaların oluşmasına izin vermemelidir.(antibakteriyel)
h) Muhteviyatında çözünürlüğü olan malzemeler içermemeli.

Derz malzemeleri:
Uygulanan kaplama cinsine göre çeşitlilik arz eder. Kaplama malzemelerinin derzlerinde kullanılan malzemelerin seçiminde ise malzemeye aşağıdaki özelliklerin kazandırılmış olmasına dikkat edilmelidir.
a) kullanılan kaplama malzemesinin içerdiği tüm özelliklere sahip olmalıdır.
b) Kaplama elemanlarına bağlantısı yüksek aderans ve mukamet özelliği göstermelidir.
c) Belirli bir elastikiyet özelliği bulunmalıdır.
Kaplam malzemesi seçiminde dikkat edilecek hususlar:
a) Taşıyıcı sisteme uygulanabilirliği araştırılmalı,
b) Taşıyıcı sistemin zaaflarını örtücü nitelik taşımalı
c) Renk seçiminde estetik ve yüzücü emniyeti açısından tonu açıktan koyuya doğru sıralayarak tercih yapılmalıdır.

HAVUZ KENARI KAPLAMALARI:

Havuz kenarı kaplamaları iki ana başlık altında tanımlanabilir.
1- Havuz bordürü
2- Havuz kenarı terasman kaplamaları
Yapılan tasarıma göre seçilecek malzeme çeşidi son derece zengindir. Bu amaç için imal edilmiş ürünlerin yanında çok sayıda doğal malzemelerde bu amaca hizmet etmek için kullanılmaktadır. Bu nedenle burada malzemeleri sınıflandırmak yerine malzemelerde aranması gereken nitelikleri belirlemek daha yararlı olacaktır. Havuz kenar kaplamalarında bulunması gereken yapısal nitelikler.
a) Kaymazlık değerleri müsaade edilen sınırlar içinde kalmalıdır.
b) Dış etkenlere karşı mukavemeti yüksek olmalıdır.(hava şartları,UV vb.)
c) Su emme muhteviyatı müsaade edilen sınırlar dahilinde kalmalıdır.
d) Havuzda kullanılan kimyasallar ve bunların doğuracağı reaksiyonlardan etkilenmemeleridir.
e) Isıyı absorbe etmeli,ısı iletkenliği düşük olmalıdır.

HAVUZ YAPIMI VE SERAMİK UYGULAMASINDA DİKKAT EDİLMESİ GERKEN HUSUSLAR

HAVUZ YAPIMI VE SERAMİK UYGULAMASI

- Yüzme havuzunun planlaması yapılırken kullanım amacına uygun olarak inşa edilmesi ileride meydana çıkabilecek uygulama problemlerinin giderilmesi bakımından çok önemlidir. Havuzun kullanım amacı ve tipine göre boyutlarının,derinliğin ve taşma sisteminin ne olacağına karar verilmeli ve mekanik tesisatı buna göre yapılmalıdır. Örneğin büyük müsabaka havuzlarında veya birçok kullanıcıya hizmet eden büyük yüzme havuzlarında mekanik tesisat alanının normalden daha büyük olması gerekmektedir.
- Havuzun betonarme kesiti belirlenirken ne tip kaplama malzemesinin ve taşma sisteminin kullanılacağına karar verilmeli ve proje ona göre oluşturulmalıdır.
- Üstten taşmalı sistem kullanılacak ise havuzdan taşan suyun filtreye gitmeden önce bekletildiği ve havuz alanının 1/10’u kadar hacme sahip olan bir denge deposu inşa edilmelidir.
- Havuzun betonarme kesiti oluşturulurken kullanılacak malzemelerin sisteme uyumlu olması gelecekte meydana gelebilecek uyumsuzluk problemlerini gidermek bakımından çok önemlidir,bu nedenle malzemeyi sağlayan firma ile temasa geçilip,kullanılacak parçaların teknik detayları hakkında bilgi alınmalıdır.
- Eğer uygulanacak olan sistem üstten taşmalı sistem ise havuzun kenarı ile taşma kanalı arasında %5 eğim verilmelidir. Havuz suyunun her tarafında eşit olarak taşabilmesi için havuz tutamaklarının ve diğer havuz kaymazlarının düzgün bir biçimde eğime uygun olarak yerleştirilmesi gerekmektedir.
- Havuzun yapılacağı alanda hafriyat yapıldıktan sonra tabana blokaj serilmeli ve onun üzerine grobeton dökülmelidir. Bu işlemler yapılırken havuzun çevresine dışarıdan gelecek suların uzaklaştırılmasını sağlayan bir drenaj hattı yapılmalıdır.
- Havuz tabanı ve perdeleri dökülürken bütün hidrolik bağlantılar,borular,aydınlatma elemanları,süzgeçler ve bütün gerekli parçalar yerleştirilmelidir.
- Havuzlarda en büyük su kaçağı duvar ile tabanın birleşme noktalıdır. Dolayısıyla bu noktalarıdır. Dolayısıyla bu noktalara su tutucu bant koyulmalı veya köşe profilleri kullanılmalıdır.
- Havuzun betonu döküldükten sonra en az iki hafta beklenilmeli daha sonra izolasyon yapılmalıdır. Bu işlemlerden sonra havuzun içi su ile doldurulmalı,2-3 gün bekletilip su kaçağı olup olmadığı tespit edilmelidir,eğer su kaybı yoksa havuzun suyu boşaltılıp havuz kurutulmalıdır. Bir aylık bekleme süresinden sonra seramik uygulamasına başlanmalıdır.
- Büyük havuzlarda dilatasyon derzi bırakılmalı ve seramik uygulaması yapılırken seramiğin bitiş noktası mutlaka dilatasyon derzine denk gelmelidir. Dilatasyon derzleri,suya ve UV ışınlarına dayanıklı elastornerik,antibakteriyel mastikle doldurulmalı veya özel profiller kullanılmalıdır.
- Aşırı güneşli ve sıcak havalarda seramik uygulaması sabah erken veya akşam üstü geç saatlerde yapılmalıdır,eğer yüzey çok kuru ise hafifçe nemlendirilmelidir. Uygulama sıcaklığı 5 derece ile 35 derece arasında olmalıdır.
- Havuzda döşeme yapılırken önce havuz tutamakları ile diğer havuz kaymazları,ikinci olarak havuzun yan duvarları ve daha sonra havuzun taban seramikleri döşenmelidir. Uygulama esnasında havuz tutamakları,havuz kaymazları ile duvar ve taban seramiklerinin derz aralıklarının tutmasına özen gösterilmelidir.


YAPIŞTIRICI VE DERZ DOLGU MALZEMELERİ

Havuz seramikleri döşenirken mutlaka su geçirimsiz yapıştırıcı ve derz dolgu malzemesi kullanılmalıdır. Özellikle havuz kaplamaları için üretilmekte olan yüksek yapıştırma gücüne sahip ,su geçirimsiz,dona dayanıklı,hijyenik ve esnek bir yapıştırıcı olmalıdır . Derz dolgu malzemesi olarak epoksi reçine esaslı, asit,alkali ve kimyasallara dayanıklı,hijyenik,su geçirimsizlik havuzlarda kullanılması gereken derz dolgu malzemeleridir.
- Esnek,yapıştırıcı malzeme ile mutlaka esnek derz dolgu malzemesi kullanılmalıdır. Yapıştırıcının uygulanacağı yüzey düzgün olmalı,toz,kir,vb.’den arındırılmalıdır.
Büyük ebatlı seramik uygulamalarında çift taraflı yapıştırıcı kullanılması tavsiye edilmektedir. Seramikler yüzeye yapıştırıldıktan sonra sıcak havalarda 24 saat,normal havalarda 48 saat bekletildikten sonra derz dolgu uygulamasına başlanmalıdır

Kaynak: http://www.tempohavuz.net